Zmiany w sposobie naliczania odsetek

W dniu 1 stycznia 2016 roku weszły w życie przepisy dotyczące zmiany naliczania odsetek. Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw uzupełnia wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.

Najistotniejsze zmiany dotyczą wprowadzenia mechanizmu obliczania odsetek ustawowych za opóźnienie w obrocie profesjonalnym, sposobu naliczania odsetek ustawowych wynikających z Kodeksu cywilnego (odsetek ustawowych kapitałowych – art. 359 k.c. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie – art. 481 k.c.) oraz zróżnicowania wysokości powyższych odsetek.

Sposób wyliczenia wskazanych odsetek związany jest obecnie z wysokością stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego.

Odsetki za opóźnienie w transakcjach profesjonalnych

Zgodnie z art. 4 ust. 3 Ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 roku odsetki za opóźnienie stanowią sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych. Do ustalenia wysokości odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do 30 czerwca stosuje się stopę referencyjną obowiązującą w dniu 1 stycznia, natomiast w przypadku odsetek należnych od dnia 1 lipca do 31 grudnia stosuje się wysokość stopy referencyjnej z dnia 1 lipca.

Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych będzie ogłaszana w drodze obwieszczenia w Monitorze Polskim przez Ministra właściwego do spraw gospodarki.

Odsetki kapitałowe

Zgodnie ze znowelizowanym art. 359 § 2 Kodeksu cywilnego odsetki ustawowe kapitałowe stanowią sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.

Wysokość odsetek ustawowych kapitałowych będzie ogłaszana w drodze obwieszczenia w Monitorze Polskim przez Ministra Sprawiedliwości.

Odsetki za opóźnienie

W przypadku braku oznaczenia wysokości odsetek za opóźnienie ich wysokość będzie równała się sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Należy mieć jednak na uwadze, że w przypadku gdy wierzytelność jest oprocentowania według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie będzie ogłaszana w drodze obwieszczenia w Monitorze Polskim przez Ministra Sprawiedliwości.

Odsetki maksymalne

Odsetki maksymalne, zarówno w przypadku odsetek ustawowych kapitałowych, jak i odsetek ustawowych za opóźnienie, nie mogą w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności odpowiednio odsetek ustawowych kapitałowych lub odsetek ustawowych za opóźnienie.

Zmiana w kodeksie spółek handlowych

Wraz ze zmianą sposobu naliczania odsetek ustawowych oraz ich zróżnicowaniem na odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie, koniecznym stało się dostosowanie dotychczasowych przepisów odwołujących się do obowiązku zapłaty odsetek ustawowych. Zmiany zostały wprowadzone między innymi do Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z brzmieniem znowelizowanych przepisów wspólnik, który nie uiścił w terminie dopłaty oraz akcjonariusz, który nie uiścił w terminie wpłat na akcje, będą zobowiązani do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie uregulowanych w art. 481 k.c.

Należy mieć na uwadze, że do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie nowelizacji stosuje się przepisy dotychczasowe dotyczące odsetek naliczanych zarówno na podstawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, jak i Kodeksu cywilnego.